Ssst, God praat tegen je! (Preek 1 Samuël 3:1-10)

(1 Samuël 3:1-10 – luisterlied Say something)

Ik ben nogal gevoelig voor geluiden.Dat zit een beetje in de familie. Mijn vader had dat en ook verschillende van mijn zussen en broers hebben er last van. Vooral als ik gefocust bezig ben kunnen geluiden in mijn omgeving heel sterk bij me binnen komen. Geluid van iemand die chips eet, iemand die naast me zit en ineens een pepermuntje doorbijt. Ik kan er echt van schrikken en me er ook wel aan irriteren. Vanuit die gevoeligheid voor geluiden valt het me op dat bijna nooit echt stil is. Iedere dag zijn er alleen al de heel gewone huis tuin en keuken geluiden.Daarover gaat het volgende filmpje. En dan heb je het alleen nog maar over hoorbare geluiden. Daar komen nog zoveel andere dingen bij.Whatsapp, Snapjet, 9gag, Facebook, Netflix, Spotify en noem het maar op.Plus alle andere zaken die je aandacht vragen: je vrienden, je ouders, je hobbies, je huiswerk.En in al die drukte, die herrie, dat lawaai is daar ook nog God…

De stem van God die probeert om je aandacht te vangen. Contact te krijgen, iets tegen je te zeggen. En de vraag is of jij dat eigenlijk wel merkt. Of jij wel in de gaten hebt. Dat God contact met je zoekt. Samuël had er geen idee van. Hij wist heus wel dat God er was. Zijn ouders geloofden in God. En ze hadden Samuël naar de tempel gebracht. Waar hij van jongs af woonde en werkte. Om daar samen met Eli de oude priester God te dienen en de mensen te helpen om er hun offers te brengen, te bidden. Je zou zeggen: Samuël zit daar dicht bij het vuur. Hij is praktisch in de kerk geboren. Als er één iemand iets heeft met God, dan is het toch deze Samuël wel.

En toch, hoe druk hij ook is met godsdienst. We lezen in vers 7: Samuël had de Heer nog niet leren kennen. Want de Heer had zich nog niet eerder aan hem bekendgemaakt. Misschien ben jij ook wel zo iemand die van jongs af over God heeft gehoord. Van huis uit en met de paplepel meegekregen. Thuis en op school over de Bijbel gehoord. Kerkdiensten bezocht, op de club gezeten en meegedaan aan catechisatie. Maar ken je nu ook zelf de Heer?

De Heer kennen betekent in de Bijbel meer dan weten dat Hij bestaat. De Heer kennen betekent ook meer dan iets met hem hebben of zo.De Heer kennen betekent Hem aanspreken en naar Hem luisteren.Je aan Hem toevertrouwen en Hem liefhebben.Een relatie hebben met Hem. Samuël had de Heer nog niet leren kennen. Want de Heer had zich nog niet eerder aan hem bekendgemaakt. God heeft het misschien al veel langer gewild. Maar wellicht hij kwam niet binnen, kreeg geen contact. Misschien dat Samuël te bezet was, te druk

Dat leren kennen van God dat is een proces. Het begint met een signaal, een prikkel. In de stilte van de nacht Samuël hoort iets dat hij niet kan thuis brengen. Een stem die hem bij zijn naam roept. Niet één keer maar steeds opnieuw.Samuël, Samuël, he Samuël…

Bijzonder is dat: dat God niet in het algemeen roept:hallo daar! is er iemand die tijd heeft voor mij? Iemand die mij hoort? Hij zegt ook niet: he jij daar, ik weet niet hoe je heet, ja jij. Nee , Hij roept Samuël heel specifiek bij zijn naam. En laat daarmee weten: jij kent mij misschien nog niet. Maar ik ken jou al heel lang en ik noem je bij je naam. En nodig je uit om nu van jou kant ook mij te leren kennen.

Dat komen we in heel de Bijbel tegen. God spreekt mensen heel persoonlijk aan. Hij roept mensen bij hun naam tevoorschijn. Abram roept hij en hij wordt een vriend van God. Mozes roept hij en hij is bij God kind aan huis. Later roept Jezus Petrus, Johannes, Zacheüs en anderen. In het OT is het een enkeling hier en daar. In het NT zegt Jezus tegen iedere volgeling: Ik noem jullie mijn vrienden, geen slaven.

Hier is dus Samuël die door God wordt geroepen.Samuel krijgt die eerste signalen binnen maar hij herkent ze nog niet. Hij kan alleen maar bedenken dat het Eli wel zal zijn. Eli, die hem de hele dag door constant roept en van alles van hem verwacht, hem van alles opdraagt. Eli staat in Samuëls leven voor alles wat hij moet doen. Eli dat is alles wat de hele dag je hoofd vult, je energie opzuigt. En Samuël heeft nog geen idee dat er meer is dan Eli. Dat er een andere stem is die hem roept, hem aanspreekt. Dat er nog een andere bestemming is dan een leven lang het sloofje van Eli zijn en altijd maar hollen en draven zonder dat het ooit stopt. En wie weet hoe lang die stem jou al roept terwijl jij misschien nog niks in de gaten hebt.

Het begint dus in de nacht, in de stilte.Als alle andere geluiden en prikkels er even niet zijn.Dan kunnen de signalen van God ons bereiken. Bij Samuël is het overdag’s te vol, te druk, te gejaagd zijn er in jouw leven blokjes waarin het echt stil is? Wanneer wordt het in jouw hoofd en jouw hart stil genoeg om het signaal op te vangen van God?

Zo’n band met God begint met stil worden. In het boek brieven uit de Hel van C.S. Lewis geeft een oudere duivel aan een leerling-duivel adviezen hoe hij het beste kan voorkomen dat iemand een levend en krachtig geloof ontwikkelt. Een van de adviezen is deze: produceer in het leven van je target een klimaat van herrie en lawaai. Zodat hij of zij altijd weer snel is afgeleid en zich niet of nauwelijks kan concentreren op wat blijvende waarde heeft. In onze tijd verslaat Satan zijn duizenden in een klimaat van permanent overprikkeld zijn.

Samuël lijkt ook iemand te zijn die helemaal in beslag wordt genomen. Maar hij laat die drukte achter zich en doet wat Eli hem heeft aangeraden. Hij zegt die ene zin die zijn hele leven zal veranderen. Spreek Heer, uw dienaar luistert. En pas dan ontstaat er ruimte voor God om te spreken. Hij stort zijn woorden niet ongevraagd over ons uit. Hij klopt aan onze deur, tikt ons op de schouder en als wij ons naar hem toewenden, ons openen dan kan Hij bij ons binnenkomen, zich bekend maken.

Samuël zegt: spreek Heer, uw dienaar luistert.Kijk, je hebt luisteren en luisteren. Je kunt met een half oor luisteren in de klas bijvoorbeeld. Je hoort de docent wel iets zeggen maar intussen ben je met je gedachten ook ergens anders. Je hoort wel van alles, maar echt luisteren is er niet bij.Maar je kunt ook luisteren met alles wat in je is. Dat je alles om je heen vergeet. Dat je als het ware een en al oor bent. En alleen nog maar dat ene hoort waar je je op richt. Zoals een huisarts luistert met een stethoscoop. Hij plugt in zijn oren de dopjes en hij richt zich volledig op het beluisteren van je lichaam, je hartslag, je ademhaling, het rondgaan van je bloed. Tot die vorm van luisteren nodigt de Heer ons uit. Die oproep vindt je door de hele bijbel heen. Hoor aandachtig naar Mij.. Neig je oor.. Wie oren heeft, die hore….

Spreek Heer, uw dienaar luistert.Met die ene zin begint voor Samuël een heel nieuw leven. We lezen: de Heer kwam bij hem staan. De vorige keren was de Heer er ook.Maar nu komt de Heer echt bij Samuël staan.Alsof de Heer nu ook meer ruimte heeft.En als Samuël dan zegt: Spreek Heer, uw dienaar luistert.Dan begint de Heer tot hem te spreken. Het is het begin van een gesprek dat nooit meer is gestopt. Even verderop lezen we: en Samuël groeide op en de Heer was met hem en de Heer bleef in Silo verschijnen. Hij maakte zich aan Samuël bekend door het woord tot Hem te richten. Het begon met die ene zin: spreek Heer, uw dienaar luistert. En op die zin kwam de Heer Samuëls leven binnen. Hij kwam bij hem staan en is nooit meer weggegaan.

Samuël zegt niet random: hier ben ik, zegt u het maar. Nee Hij zegt specifiek: spreek Heer, uw dienaar luistert. Ik stel me nederig op en vol respect want U bent Heer.En ik, ik besef dat ik uw nederige dienaar maar zijn. En als Samuël op dat punt is gekomen dan ontstaat er ruimte voor God om bij Hem te komen.Hij nam steeds meer bezit van Samuël. Steeds opnieuw zocht Samuël de stilte.

Eigenlijk staat er: uw dienaar is luisterende. Dus niet van: spreek Heer, ik heb wel 5 minuten over. En dan ga ik de rest van de dag weer achter Eli aan hollen.Nee, Heer, ik luister en blijf luisteren. Constant. Ik wil zo in het leven staan dat ik iedere dag en in iedere situatie verbonden ben met U en steeds zuiver en helder aanvoel wat U van mij verlangt en vraagt.

Ik heb een aantal jaar in Libanon gewoond met mijn gezin en daar woorden we op 600 meter hoogte tegen een berghelling. En we hadden naast ons huis een schotelantenne om tv te kunnen kijken. Maar af en toe gebeurde het dat het zo hard waaide dat de schotel uit positie raakte en het tv-signaal weg viel. Dan ging ik naar buiten om de schotel heel voorzichtig weer in de juiste positie te krijgen. En boven stond een van de kinderen dan in het open raam te kijken op de ontvanger of het signaal weer terug kwam. Een streepje pap, nog een beetje, ja twee streepjes. Vier streepjes was genoeg voor een goede ontvangst. Een helder signaal, een helder beeld. Zo werkt het misschien ook wel met het leren luisteren naar de stem van God. En vraagt een gerichtheid, een afstemming, de juiste richting, de juiste golflengte.

Steeds opnieuw klonk daar de stem van de Heer. En Samuël mocht die woorden doorgeven. En heel Israël herkende in Samuël’s woorden de stem van de Heer. Zo werd Samuël van een sloofje in de tempel een man van God. Hij werd later genoemd: Samuël de ziener. Hij werd meer en meer iemand die met Gods ogen naar de wereld leerde kijken. Samuël leerde om te horen wat God hoort, te lachen waar God lacht.Te huilen waar God huilt, boos te zijn waar God boos is

Ik vertelde jullie over mijn gevoeligheid voor geluiden. Mijn verlangen is dat ik mag groeien in gevoeliger worden voor God. Misschien denk ik jij: dominees kunnen dat toch wel? Nou ik kan je vertellen: dat blijft ook voor mij elke dag inspanning. Maar je kunt er wel in groeien. Ik ben sinds kort een uitdaging aangegaan samen met zes collega’s. We hebben afgesproken elkaar iedere twee weken en stimuleren elkaar om ons leven sterker, krachtiger, directer te laten bepalen, aansturen door de Geest van God. Daar gaan we elkaar scherp op bevragen en elkaar aanmoedigen. We bidden voor elkaar en willen zo samen groeien naar een groter bereik, betere ontvangst, helderder beeld, meer streepjes..

En jij? Voor wat voor leven ga jij? Voor een leven dat wordt bepaald en gedicteerd door verwachtingen van mensen om je heen? Door doelen die je jezelf oplegt? Van voortgejaagd worden en altijd maar druk door alles wat om aandacht gilt en zich elke dag aan je opdringt? Een leven waarin God een bijrolletje heeft en af en toe even de ruimte krijgt?

Of ga je voor een leven waarin er minder van Eli is en meer van God. Waarin je God niet langer haastig vraag om jouw plannetjes te zegenen. Maar je ingaat op zijn uitnodiging en Hem zelf wil leren kennen als een vriend Met hem hechter verbonden raak, intenser omga, echter, dieper, directer. En zo steeds mee het leven leer leiden zoals Hij dat voor jou in gedachten heeft als zijn kind, zijn vriend en zijn dienaar. Zo’n leven kan vandaag beginnen. En elke dag opnieuw als u jij en ik de stilte opzoeken en zeggen: Spreek Heer, Uw dienaar is aan het luisteren.