Leven van de wind

Ik wil graag samen met u kijken naar een filmfragment. Het komt uit de film American Beauty. Een van de personages in deze film is Ricky. Ricky is een jongen van een jaar of 16. Hij is een nogal terug getrokken type. En lijkt helemaal in zijn eigen wereldje te leven. Op school vinden ze Ricky nogal een aparte jongen. Hij heeft namelijk altijd een filmcamera bij zich. En vrijwel alles wat hij tegenkomt legt hij vast op film. Op een dag is een klasgenootje op bezoek en Ricky laat haar het mooiste zien wat hij ooit heeft gefilmd. Laten we er eens naar kijken. Misschien vind je het wel apart dat hij juist dit beeld kiest. Op het eerste gezicht iets doodgewoons. Maar probeer je zelf eens af te vragen wat Ricky geraakt zou kunnen hebben. In deze volgende opname van een plastic zakje in de wind…….Dan zal ik je daarna vertellen wat Ricky er zelf bij vertelde…

Ricky’s eigen uitleg

Terwijl ze naar de beelden kijken, vertelt hij haar waarom dit hem juist zo raakte.

Hij zegt: het was één van die dagen waarop het ieder moment kan beginnen te sneeuwen. Er zit dan zoveel lading in de lucht dat je het bijna kunt horen. En deze simpele plastic zak leek met me te dansen. Als een kind dat me smeekt met hem te spelen, vijftien minuten lang. Sinds ik dit zag, ben ik me gaan realiseren dat er een hele werkelijkheid is achter de dingen. Een mysterieuze wonderlijk zachte kracht die me wilde laten weten dat er geen reden was om ooit nog bang te zijn……

Één ademhaling verwijderd van God

In een film-recensie las ik over deze scene: Rickie zag meer dan alleen maar een simpele plastic zak. In zijn hoofd en hart werd deze plastic zak getransformeerd tot een kind-achtige kosmische danser, die hem speels uitnodigde om deel te nemen aan de dans van het leven. Ricky is hier maar een ademhaling verwijderd van het ontdekken van de Heer van dit universum

Zachte kracht

Ricky bespeurt achter de wind een werkelijkheid die hij een mysterieuze wonderlijk zachte kracht noemt. Een aanwezigheid die hem gerust stelt. Een fluistering bijna die zegt: je hoeft niet bang te zijn…Een kracht die hem de adem bijna beneemt.

Wat is de Heilige Geest?

Moeten we aan zoiets denken als we het hebben over de Heilige Geest? Die wordt toch immers ook vergeleken met de wind? En brengt toch ook iets heel moois en goeds tot stand? Of is dat eigenlijk toch wat te vaag, te zweverig voor u? Daar wilde ik vanmorgen wat opmerkingen over maken. Wat heeft de Geest van God te maken met de wind? Wat doet de Heilige Geest nu eigenlijk? En hoe kun je de Geest van God herkennen?

Geest in beelden

Eerst even iets over die eerste vraag: Wat hebben de Geest van God en de wind met elkaar te maken? Nou, het is goed om te zeggen dat er verschillende beelden in de Bijbel worden gebruikt om de Geest te omschrijven. Juist omdat we de Geest zelf niet kunnen zien, vallen we terug op beelden om te omschrijven wie de Geest is en wat de Geest doet. Als het over de Geest gaat komen we beelden tegen als levend water, olie, vuur of een duif. Maar vandaag letten we vooral op dat éne beeld van de wind. Als beeld van wie de Geest is.

Ruach, pneuma

Het Hebreeuwse en Griekse woord dat wij met Geest vertalen kan tegelijk ook zoiets beteken als adem of wind. En vanaf de eerste bladzijde van de Bijbel zien we dat de Geest van God in de beleving van mensen sterk doet denken aan de wind. De wind die je zelf niet kunt waarnemen, maar waarvan je de aanwezigheid wel kunt opmerken uit de bewegingen die de wind veroorzaakt. Je weet niet waar hij vandaan komt en waar hij heen gaat. Maar je hoort zijn geluid….

Schepping

En op een aantal momenten als de Heer komt, steekt ook deze wind, deze levensadem op. In den beginne zweeft Gods Geest als een windvlaag over het water. En al snel ritselt het overal van leven. En even later is Hij er opnieuw in de koelte van de avondwind en komen Adam en Eva tevoorschijn van achter de bomen.

Uittocht en doortocht

Bij de Schelfzee is Hij er opnieuw, deze keer in een krachtige windvlaag die het water uiteen doet gaan, zodat de Hebreeërs er door kunnen. Op de berg Sinaï komt de Heer tot Mozes gehuld in een zware storm.

Job en Elia

Job ontmoet de Heer in een wervelstorm. Maar als de Heer Elia opzoekt op de berg Horeb, is Hij er juist niet in een stormwind, maar in het suizen van een zachte bries.

In veel gestalten

Het is onder christenen nog wel eens een onderwerp van gesprek. Werkt de Geest nu bij voorkeur in alle rust, of is het typisch voor de Geest om veel spektakel te veroorzaken. Luisterend naar de Bijbel moeten we zeggen: De Geest verschijnt in veel gestalten. Zoals in het gedicht werd verwoord dat we zojuist hoorden voordragen. Soms een storm met donderslagen. Soms een stem wees niet bevreesd.

Waarheen hij wil?

Jezus zegt daarover: De wind waait waarheen hij wil. God gaat zijn ongekende gang. Wij kleine mensen hebben daar geen invloed op. De wind waait waarheen zij wil. Je weet niet vanwaar zij komt of waar zij heen gaat. Met deze woorden lijkt Jezus aan te geven dat de Geest bij voorkeur achter de schermen werkt. Zoals één van de profeten eerder had gezegd: Niet door kracht, noch door geweld, maar door mijn Geest zal het geschieden….Maar er zijn zeker ook momenten dat de Geest er voor kiest om zich zo sterk te manifesteren, dat het haast tastbaar en voelbaar is. Misschien wel een aardige vraag voor straks bij de koffie, of later deze week. Wat was uw meest intense ervaring van de Geest? Wanneer was de Geest voor uw besef het sterkst aanwezig in uw leven? Wanneer hoorde u het geluid van Geest het duidelijkst?

Wat doet de Geest eigenlijk?

Maar of de Geest nu krachtig inbreekt en doorbreekt als een enorme windstoot. Of weldadige verfrissing brengt als een zachte bries. In beide gevallen is het de adem van God. Het is God zelf die leven blaast in zijn mensen. Nu eens zachtjes en zorgvuldig, zoals bij de eerste mens die hij had gevormd uit stof, uit aarde en toen levensadem in de neusgaten had geblazen. Dan weer intens en krachtig zoals de windvlaag die Ezechiël zag gaan door het dal vol dorre doodsbeenderen en daar leven bracht.

Tot binnen in het huis

Op het Pinksterfeest komt de Heer opnieuw op de vleugels van de wind. Maar deze keer scheert Zijn Geest niet meer over het water en waait hij niet hoog in de bergen. Deze keer dringt de wind binnen tot in een huis. Een huis waar de leerlingen van Jezus bij elkaar zijn. De Geest komt dit keer tot in de privésfeer van de mensen. Dat deel van ons leven waar we ons zelf zijn. Je huis dat is ook vaak de plek die iets weerspiegelt van wat voor een mens je bent. De plek die je zo hebt ingericht dat ze iets ademt van je eigen geest. Wat er van binnen bij je leeft. De plek waar je op jezelf bent. Waar je je leven overdenkt en waar je beslissingen neemt. Je koers bepaalt. Juist tot die binnenkant van ons bestaan dringt de Geest van God door.

Adam, waar ben je?

Dat is bepaald niet vanzelfsprekend. Juist op die plek van ons leven laten we niet zomaar iedereen toe. Die vaste inrichting symboliseert ook een bepaalde vaste manier van kijken. Onze eigen opvattingen en ideeën over dit bestaan. En nu zou er uitgerekend op die plaats een andere wind gaan waaien. Gaat er in die vaste inrichting van alles schuiven. Juist bij het huis van mijn bestaan klopt de Geest aan. Rukt de Geest als de wind aan de ramen en deuren

Adam, waar blijf je?

En roept Hij net als in het begin: Adam, mens, waar ben je? En vooral misschien wel: Adam, mens, waar blijf je? Adam, mens, kom naar buiten? Durf je dat Adam? Je mee te laten nemen door de wind? Iets van de controle, de kramp waarmee je vaak leeft te laten varen?

Laat mij…..

Als jouw leven een zeilboot is laat mij je dan voortstuwen. Dwars door de golven tot in de haven. Als jouw leven een windorgel is laat mij er dan de mooiste muziek uit maken. Als jouw geloof de vuurkooltjes zijn laat mij ze dan aanblazen als er over je geloof te veel stof ligt. Laat mij er als een frisse wind doorheen gaan en alles nieuw maken. Als jouw leven een paardenbloem is laat mij je zaden meevoeren op de wind. En je leven vruchtbaar maken ook voor anderen. Er zullen ook tegenwinden en stormwinden door je leven gaan. Maar ook in zwaar weer ben ik nooit ver weg. En als het op andere momenten juist windstil zal zijn, zal je weer dieper en intenser verlangen naar mijn nabijheid.

Persoonlijk

Het is wel van belang te blijven zien dat de Heilige Geest meer is dan een anonieme kracht, of zomaar een willekeurige windvlaag. Want hoewel we de Geest niet kunnen zien, ontmoeten we diezelfde God, die eindeloos bewogen en betrokken is op ons. Als Vader boven ons, in Christus één van ons. En door de Geest in ons en altijd om ons heen. Zo wil God ons als zijn mensen tot onze bestemming wil brengen. Soms dartelend en dansend, aanstekelijk en speels. Op andere momenten doordringend, krachtig en dominerend. Nu eens licht en luchtig, inspirerend en uitnodigend. Dan weer scherp, overtuigend, ontmaskerend.

Spel van de Geest

Misschien was dat beeld van dat plastic zakje, dansend in de wind zo gek nog niet. De Geest die ons omgeeft en omstuwt, heeft inderdaad wel iets speels en uitnodigends. Ze lokt uit, daagt uit, nodigt uit. Huub Oosterhuis zegt het zo: Hij doet met ons, gaat met ons in en uit, wil met ons spelen, neemt ons tot zijn bruid. De vraag is dan wel: Durft u, jij en ik, ons mee te laten nemen op de vleugels van de wind.

Gebed

Augustinus bad:

Fluister het mij in, Heilige Geest

Ik zal het goede denken

Spoor me aan, heilige Geest

Ik zal het goede doen

Verlok me, heilige Geest

Ik zal het goede zoeken

Geef me kracht, heilige Geest

Ik zal het goede vasthouden

Bescherm me, Heilige Geest

Ik zal het goede nooit verliezen.

Amen.